آرشیو برچسب ها:

انواع چربی های خون

کلسترول به دو طریق در بدن به وجود می آید:

1- بدن خودش کلسترول می سازد. بیشترین کلسترول را کبد می سازد و مقدار آن، روزانه در حدود 1000 میلی گرم می باشد.

2- کلسترول وارد شده به بدن، از طریق خوردن مواد غذایی از جمله: گوشت قرمز، مرغ، ماهی و لبنیات. انجمن قلب آمریکا توصیه کرده است که هر فرد باید روزانه کمتر از 300 میلی گرم کلسترول مصرف کند تا دچار بیماری نشود.

لازم به ذکر است که میوه ها ، سبزیجات، روغن های گیاهی، غلات و آجیل دارای کمترین مقدار کلسترول و زرده تخم مرغ و گوشت ها دارای بیشترین مقدار کلسترول هستند.

بدن ما نیاز به کلسترول دارد تا بتواند اعمال خود را به درستی انجام دهد.

کلسترول، HDL، LDL و تری گلیسیرید

* کلسترول در خون حل نمی شود و توسط لیپوپروتئین ها وارد سلول می شود و از آن خارج می گردد. (لیپوپروتئین ترکیبی از پروتئین و چربی است و چربی را در خون حمل می کند.) وجود کلسترول در کبد، نخاع و مغز ضروری است. کلسترول در ساخت و نگه داری سلول ها، برخی هورمون ها، ساخت ویتامین D و جذب ویتامین های محلول در چربی نقش دارد. مقدار مناسب کلسترول کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر است.

*HDL  یا لیپوپروتئین با چگالی بالا به نام “کلسترول خوب” معروف می باشد.  HDL دارای مقدار زیادی پروتئین و مقدار کمی کلسترول می باشد. این نوع لیپوپروتئین، کلسترول را از خون برمی دارد و به کبد می برد.

HDL از قلب محافظت می کند و مقدار کم آن ( کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر) در خون می تواند یکی از عوامل ایجاد بیماری های قلبی باشد. مقدار مناسب HDL برابر و یا بیشتر از 60 میلی گرم در دسی لیتر می باشد.

* LDL یا لیپوپروتئین با چگالی کم به نام “کلسترول بد” شناخته می شود. LDL دارای مقدار زیادی کلسترول و مقدار کمی پروتئین می باشد. وظیفه LDL حمل کلسترول و دیگر چربی ها در خون است.

افزایش LDL در خون می تواند باعث باریک و سخت شدن رگ های تغذیه کننده ی قلب و مغز و به دنبال آن بروز بیماری های قلبی و مغزی شود. مقدار مناسب LDL کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر است.
منابع تری گلسرید

* تری گلیسیرید، همان چربی است که در غذا وجود دارد. اگر کالری زیادی وارد بدن شود، بدن مقدار اضافی کالری را به تری گلیسیرید تبدیل کرده و در سلول های چربی ذخیره می کند. چاقی و اضافه وزن، عدم تحرک ، سیگار کشیدن، مصرف الکل و داشتن رژیم غذایی پرکربوهیدرات از عوامل افزایش دهنده تری گلیسیرید خون می باشد. مقدار مناسب تری گلیسیرید کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر می باشد.

فردی که دارای تری گلیسیرید بالاست، LDL بالا و HDL پایینی خواهد داشت.
برخی از آزمایش ها برای اندازه گیری کلسترول خون

1- نسبت HDL به  LDL: به طور مثال اگر شخصی مقدار HDL خونش 50 میلی گرم در دسی لیتر باشد و مقدارLDL  آن 150 میلی گرم بر دسی لیتر باشد، نسبت HDL به  LDL برابر 0/33 خواهد شد. اگر نسبت HDL به  LDL بالاتر از 0/4باشد، نشان دهنده این است که شخص در حالت طبیعی قرار دارد.

2- نسبت  LDLبه  HDLرا باید به میزان 2/5 به 1 برسانیم تا از نازک شدن رگ ها جلوگیری نماییم.

3- نسبت کلسترول به HDL به این ترتیب است که اگر شخصی مقدار کلسترول کامل خونش 200 میلی گرم بردسی لیتر باشد و مقدار HDL  آن شخص 40 میلی گرم بر دسی لیتر باشد، نسبت کلسترول به HDL آن برابر 5 به 1 خواهد بود. برای جلوگیری از بیماری قلبی باید این نسبت را به کمتر از 3/5 به 1 برسانیم.
بیماری قلبی
برای کاهش مقدار LDL چه باید کرد؟

* از مصرف زیاد چربی ها و کلسترول دوری کنید.

* از افزایش کالری دریافتی بپرهیزید.

* تحرک و فعالیت بدنی را زیاد کنید.

* وزن خود را ثابت نگه دارید.
برای افزایش مقدار HDL به این نکات توجه کنید:

– 3 بار در هفته و هر بار حداقل 20 دقیقه ورزش کنید.

– از مصرف چربی های اشباع (گوشت ها و لبنیات پرچرب) و هیدروژنه (روغن نباتی جامد) دوری کنید.

– سعی نکنید با رژیم های لاغری بسیار کم کالری، وزن خود را سریعا کاهش دهید. بلکه اجازه دهید تا با رژیم غذایی صحیح، وزنتان کم شود.
برای کاهش کلسترول خون این موارد را رعایت کنید:

1- به جای تماشا کردن تلویزیون و انجام بازی های کامپیوتری ، در تیم های ورزشی شرکت کنید و یا به کلاس های ورزشی بروید. به طور کلی، از یکجا نشستن جدا دوری کنید.

2- تنقلات پُرکالری  و چرب و غذاهای آماده را کمتر مصرف کنید.

3- مراقب باشید تا دچار چاقی نشوید.

4- از مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری کنید.
منابع تری گلسیرید و کلسترول
برای کاهش تری گلیسیرید چه باید کرد؟

* ورزش کنید.

* رژیم غذایی کم چربی داشته باشید.

* از لبنیات کم چرب استفاده کنید.

* چربی های گوشت و پوست مرغ را دور بیاندازید.

* غذای خود را با روغن های گیاهی از قبیل: کانولا ،ذرت و زیتون درست کنید.

* غذاهای پرفیبر را زیاد مصرف کنید.

* از مصرف شیرینی و نوشیدنی های شیرین خودداری کنید.

* از نوشیدن الکل دوری کنید.

* پُرخوری نکنید.

* با چنگال و آهسته غذا بخورید و غذایتان را خوب بجوید تا به معده تان فرصت دهید به شما بگوید که دیگر سیر شده اید!

* وزن خود را متعادل نمایید.

“همیشه سالم و تندرست باشید.”

 
مریم سجادپور – کارشناس علوم تغذیه

چیزهایی که قبل از بارداری باید بدانیم؟

تصمیم گیری برای باردار شدن اغلب بسیار هیجان انگیز است. اما بعد از یک دوره نا امیده کننده، اضطراب به سراغ شما می آید. اگر شما نیز جزو افرادی هستید که قصد بارداری دارند، به خاطر داشته باشید که برای یک زوج باروری که به خوبی رابطه جنسی شش ماهه داشته اند شانس بارداری در هر ماه ۲۵ درصد است. به همین خاطر باردار شدن ممکن است کمی زمانبر باشد و این موضوع طبیعی است. در این مقاله مواردی را بیان می کنیم که بیشتر خانم ها آرزو می کنند قبل از آغاز بارداری آن ها را می دانستند. پس همراه ما باشید.
هرگز از گوگل استفاده کنید. سعی کنید سوالات خود را از پزشک متخصص بپرسید:

یکی از خانم ها در این باره می گوید: من احساس نامشخصی در مورد استفاده از اینترنت در این دوران داشتم. از یک سو استفاده از اینترنت به من کمک می کرد با خانم های دیگری که شرایط مرا دارند ارتباط برقرار کنم و از توصیه هایشان بهره مند شوم. از سوی دیگر؛ استفاده از اینترنت منبع اضطراب برای من بود. همانطور که می دانید اینترنت پر از توصیه های افرادی است که در واقع هیچ اطلاعی در مورد موضوع ندارند. آرزو می کنم همان روزهای اول دست از جستجوی اینترنتی بر می داشتم و با یک متخصص مشورت می کردم. کاش سوالاتی که در ذهن داشتم را با یک پزشک در میان می گذاشتم. اینکار مانع از استرس زیاد می شد و به من کمک می کرد شرایط خود را به خوبی مدیریت نمایم. اگر سوالی در مورد بارداری دارید حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
زمان تخمک گذاری را به خوبی بشناسید:

یکی از خانم ها در این باره چنین توضیح می دهد: ای کاش در مورد نحوه تخمک گذاری اطلاع بیشتری داشتم. خانم های دیگر به من می گفتند که تخمک گذاری دو هفته پس از قاعدگی رخ می دهد. اما این موضوع همیشه صحیح نیست. من یاد گرفتم که مهم ترین نشانه برای تخمک گذاری، مخاط دهانه رحم است. من سه هفته بعد از قاعدگی شاهد تخمک گذاری بودم.
در مورد آن صحبت کنید و خود را درمان نمایید:

یکی از خانم ها در این باره می گوید: من سال ها چالش باردار نشدن خود را از همه پنهان می کردم. اینکار باعث شد از جمع افراد جدا شوم و احساس تنهایی نمایم. سعی کردم با دوستان خود که حتی فرزندی داشتند صحبت کنم. در نهایت به این نتیجه رسیدم که می توانم با مشکلات موجود مبارزه کنم. مراقبت کردن از خودتان بسیار مهم است. هر کاری که شما برای کاهش استرس خود انجام می دهید می تواند بسیار مفید باشد. سعی کنید مشکلات خود را با یک متخصص در میان بگذارید و از مشورت های او بهره مند شوید. از خانه بیرون بیایید و با افراد تعامل داشته باشید.
خودتان را سرزنش نکنید و با سایر افراد مقایسه نکنید:

یکی از خانم ها در این باره چنین توضیح می دهد: باردار شدن یک فرایند است. اجازه ندهید این فرایند به زندگی معمولی تان آسیب وارد کند. خودتان را سرزنش نکنید. خدا نمی خواهد شما را با باردار نشدن تنبیه کند. این نیز بخشی از زندگی است. خودتان را با سایر افراد مقایسه نکنید. اگرچه این شرایط کمی دشوار است اما هر فردی مشکل خاص خود را دارد. پس به دنبال درمان مشکل خود باشید.
داشتن عادت ماهیانه منظم پس از قطع داروهای ضد بارداری به زمان نیاز خواهد داشت:

یکی از خانم ها در این باره می گوید: دوست دارم به افراد بگویم که بعد از قطع مصرف داروهای ضد بارداری، بازگشت عادت ماهیانه به زمان نیاز دارد. این مدت برای من حدود نه ماه بود. بعد از یکسال توانستم عادت ماهیانه خود را داشته باشم اما این فرآیند هنوز هم برای من نامنظم است. سعی کنید با پزشک صحبت کنید و از توصیه های او کمک بگیرید.
گزینه های خود را به خاطر داشته باشید:

یکی از خانم ها در این باره چنین توضیح می دهد: گزینه های خود را فراموش نکنید. اگر نتوانستید باردار شوید می توانید فردی را به فرزندی قبول کنید. این یک انتخاب فردی است. سعی کنید بهترین گزینه های موجود را در نظر بگیرید.
اگر نتوانستید باردار شوید، بقیه زندگی را نادیده نگیرید:

یکی از خانم ها در این باره چنین می گوید: اگر بخواهیم صادق باشیم، درمان های باروری می تواند کل زندگی شما را تحت تاثیر خود قرار دهد. زندگی ما تحت تاثیر ناباروی بوده است. این کار بایدها و نبایدهای زندگی را تحت تاثیر خود قرار می دهد. هر کاری که در این مسیر انجام می دهید می تواند بر روی کل زندگی شما تاثیر بگذارد. ای کاش قبلا رویکرد متفاوتی اتخاذ می کردم. من دوستانم را فراموش کردم. به همسرم توجه نمی کردم. با خانواده ارتباط خوبی نداشتم. به خاطر داشته باشید که هر کاری در این مسیر انجام می دهید موقتی است. در حال زندگی کنید و اجازه ندهید ناباروی زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. زندگی را نادیده نگیرید. به گزینه های دیگر نیز فکر کنید.

 

منبع

نکاتی در مورد بیماری سلیاک

مقدمه

بیماری سلیاک‌ (Coeliac disease) یا اسپروی سلیاک یک اختلال خودایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی یا ارثی می باشد. در این بیماری گوارشی پرزهای روده باریک آسیب دیده و در جذب مواد اختلال پیدا می کند. در صورتیکه بیماران مبتلا به سلیاک پروتئینی از دسته گلوتن (gliadin) که در برخی از غلات مانند گندم، جو، چاودار و گاه جوی دوسر وجود دارد را مصرف کنند دچار علایم عدم تحمل می‌شوند. ظاهرا ورود گلوتن به سلولهای پرزهای روده موجب پاسخ سیستم ایمنی می‌شود. واکنش التهابی ایجاد شده در طول زمان موجب تحلیل پرزهای روده (villous atrophy) و کاهش فعالیت آنزیمهای روده می‌شود.

چون بخش عمده‌ای از جذب مواد غذایی در روده در پرزهای روده انجام می‌گیرد تخریب پرزها موجب سوء جذب می‌شود. اغلب موارد بیماری سلیاک، ژنتیکی هستند. بیماری سلیاک واگیردار یا سرطانی نیست‌. این بیماری معمولاً به هنگام دوران شیرخوارگی یا اوایل کودکی (دو هفتگی تا یک سالگی‌) آغاز می‌شود. امکان دارد علایم هنگامی ظاهر شوند که کودک اول بار شروع به خوردن غذاهای حاوی گلوتن می‌کند. در بزرگسالان، علایم ممکن است به تدریج و در عرض چند ماه یا حتی چند سال پدیدار شوند.

شیوع سلیاک دراروپا یک در پانصد است. دراستان تهران نیز ۱۵۰ مبتلا به‌ این بیماری شناسایی شده‌اند. بیماری سلیاک هم‌چنین به نام‌های اسپروی غیر حاره‌ای و آنتروپاتی حساس به گلوتن هم نامیده می‌شود.

نشانه‌ها

بیماری سلیاک طیف وسیعی دارد. شایعترین علائم گوارشی شامل اسهال، نفخ، کاهش وزن، استئاتوره (اسهال چرب) می‌باشد. مدفوع حجیم و بی رنگ می باشد. از دیگر علائم این بیماری خستگی، آسیب به رشد کودک، آتروفی و ضعف عضلانی است. سوءجذب موادی مثل آهن و ویتامین B۱۲ موجب کم خونی می شود. سوء جذب کلسیم و ویتامین D موجب استئوپنی و یا کاهش تراکم استخوان می شود و در نتیجه منجر به شکستگیهای پاتولوژیک استخوان و هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه می‌شود. سایر عوارض بیماری شامل آمنوره، ناباروری، تنگی پیلور، اکیموز و پتشی، کمبود ویتامین K و درماتیت هرپتیفورم می‌باشد. شیوع سرطانهای روده در بیماران سلیاکی بالاست.

برخی از افراد مبتلا به سلیاک هیچ علامتی ندارند، زیرا قسمت سالم روده قادر به جذب مواد مغذی کافی برای پیش گیری از بروز علائم است. برخی از بالغین مبتلا تنها خستگی و کم خونی دارند.

علت بیماری

بیماری سلیاک یک بیماری مادرزادی است که به علت عدم تحمل به گلوتن ایجاد می‌شود. گلوتن پروتئینی است که در اغلب غلات وجود دارد.

عوامل افزایش دهنده خطر که به عنوان گروه پرخطر یاد می شوند، عبارتند از:

سابقه خانوادگی بیماری سلیاک
حاملگی
سایر آلرژی‌ها

بیماران با ریسک متوسط برای بیماری سلیاک، عبارتند از:

مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر (Irritable Bowel Syndrome = IBS)
مبتلایان به افزایش آنزیم های کبدی
آنمی فقر آهن بدون توجیه
خستگی، بی حالی
وجود علائم گوارشی بدون وجود سابقه بیماری اتوایمیون یا سلیاک در خانواده درجه یک
نفروپاتی پریفرال
آتاکسی
Dental Endomel defects
افراد با طحال کوچک
اختلالات fertility
مبتلایان به سندرم داون و یا ترنر
مبتلایان به کمبود IgA
کولیت میکروسکوپیک

بیماران با ریسک پایین برای بیماری سلیاک، عبارتند از:

مبتلایان به استئوپوروز و استئوپنی
فیبرومیالژیا
سندرم خستگی مزمن
سوزش سر معده و یا رفلاکس
پانکراتیت حاد و یا مزمن
آلوپسی
بیماریهای اتوایمیون کبد
بیماریهای پوستی به غیر از درماتیت هرپتی فرم
میگرن
اختلال نقص توجه
تشنج
سندرم پای بیقرار

پیشگیری

در حال حاضر نمی‌توان از آن پیشگیری به عمل آورد.

با رعایت یک رژیم سفت و سخت فاقد گلوتن، می‌توان انتظار یک زندگی طبیعی را در اغلب بیماران داشت‌. روند بهبود در عرض ۳-۲ هفته بعد از شروع رژیم غذایی آغاز می‌شود.
تشخیص

اولین قدم در تشخیص اندازه گیری تست های سرولوژیک هست:

– Total IgA

– Anti Tissue TransGlutaminase IgA (Anti TTG/IgA)

این دو تست اگر در گروه پرخطر (دارای شواهد بالینی قوی) انجام شود و حتی منفی باشد، قدم بعدی آندوسکوپی و بیوپسی است. شیوع سلیاک در بیماری سرونگاتیو 22-6 درصد است.

این دو تست اگر در گروه با خطر بینابین و کم خطر مثبت شود، باید برای آندوسکوپی و بیوپسی ارجاع داده شوند و اگر منفی بود بیماری سلیاک در این دو گروه از بیماران رد می شود.

اگر بیمار جزو گروه IgA deficient قرار گیرد، از دو تست ذیل استفاده می شود:

– Anti Tissue TransGlutaminase IgG (Anti TTG/IgG)

– Deaminated Geliadin Peptide IgG (DGP/IgG)

توجه: در کودکانی که Anti TTG/IgA بیشتر از 10 برابر رنج نرمال باشد و تست Anti Endo Myseal Ab IgA (EMA/IgA) در دو نمونه خون مثبت باشد و تست HLA DQ2 و HLA DQ8 مثبت شوند (این دو تست در 99 درصد مبتلایان به بیماری سلیاک مثبت می باشد)، تشخیص سلیاک قطعی است و نیازی به بیوپسی ندارند.

توجه1: بهترین تست سرولوژیک تشخیصی در بزرگسالان Anti TTG/IgA و در کودکان زیر دو سال DGP/IgG و DGP/IgA می باشد.

توجه2: افزایش تیتر DGP ، در کودکان متناسب با شدت آسیب به روده کودکان بوده و می تواند به عنوان یک ابزار برای پایبندی کودک و والدین برای رعایت رژیم غذایی فاقد گلوتن استفاده شود.

توجه3: اگر نمای روده (دئودنوم) در آندوسکوپی نرمال باشد نمی تواند سلیاک را رد کند و باید حتمأ بیوپسی هم گرفته شود. برای بیوپسی هم حتمأ باید 5 نمونه بافتی از قسمت دیستال دئودنوم و 2 نمونه بافتی هم از بولب دئودنوم گرفته شود. 13 درصد بیماران درگیری در ناحیه بولب دارند. هرچند توصیه می شود که از هر سه منطقه پروگزیمال، دیستال و بولب دئودنوم نمونه بیوپسی گرفته شود.

همچنین یکی از راه های تشخیص توسط خود فرد این است که اگر رژیم غذایی بدون گلوتن استفاده كرد و اگر علائم بیماری اش برطرف شداحتمالاً سلیاك دارد. آزمایش خون به پزشك كمك می كند كه این بیماری را تشخیص دهد. قبل از شروع رژیم غذایی بدون گلوتن، انجام آزمایش خون ضروری است. تشخیص قطعی بیماری با برداشتن تكه ای از بافت (بیوپسی) با استفاده از یك لوله باریك كه وارد روده می شود (آندوسکوپی)، تایید می شود.
درمان

مناسب ترین جایگزین برای گندم، ارزن هست که فاقد گلوتن می باشد.

تنها انتخاب درمانی، حذف کردن گلوتن از رژیم غذایی است‌. اساس درمان این بیماری رژیم غذایی فاقد گلوتن تا پایان عمر است و دوره بهبودی آن با رعایت رژیم غذایی خاص به طور معمول ۳ تا ۶ ماه که البته در بزرگسالان به ۲ سال هم می‌رسد. بیماران مبتلا به سلیاک باید از مصرف مواد غذایی حاوی گندم، جو، چاودار و برخی حبوبات پرهیز و آرد سیب‌زمینی، برنج، عدس، سویا، ذرت و لوبیا را جایگزین آن کنند.

بیشتر مبتلایان به سلیاک به تخم‌مرغ، شکر و روغن حساسیت‌های متفاوتی دارند، از این رو از مصرف محصولاتی که این گونه مواد بوفور در آنها به کار رفته نظیر انواع سس‌ها خودداری کنید. مبتلایان باید از مصرف غذاهای فرآوری شده نظیر سوسیس، کالباس، ماکارونی، رشته‌فرنگی، قهوه، نسکافه و تمامی شیرینی‌جات و کیک‌هایی که در آنها از گلوتن و یا آرد گندم استفاده شده پرهیز کنند. به علت آن که این گونه بیماران از مصرف غلات و برخی حبوبات محروم هستند باید برای جبران کمبود ویتامین‌ها و املاح معدنی از میوه‌ها و سبزی‌ها به صورت پخته و تازه، گوشت و لبنیات کم‌چرب، ماهی و برنج بسیار استفاده کنند و روغن‌های مایع ذرت، زیتون، کانولا و هسته انگور را جهت پخت و پز به کار برند.
داروها

آهن و اسیدفولیک برای کم‌خونی
کلسیم و مکمل‌های ویتامینی در صورت کمبود
امکان دارد داروهای کورتیزونی خوراکی برای کاهش پاسخ التهابی بدن در موارد حمله شدید بیماری تجویز شوند.

رژیم غذایی

رژیم غذایی فاقد گلوتن‌. حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی دشوار است‌. بنابراین در مدتی که با رژیم جدید به تدریج خو می‌گیرید صبر پیشه کنید. برنامه‌ریزی رژیم غذایی با کمک متخصص تغذیه انجام می‌پذیرد.

هیچ محدودیتی برای فعالیت بدنی وجود ندارد.

 

منبع

نکاتی در ارتباط با توکسوپلاسموز

نکاتی در ارتباط با توکسوپلاسموز

توکسوپلاسموز  (Toxoplasmosis) عبارت است از یک عفونت انگلی ناشی از انگل توکسوپلاسما گوندی که در انسان‌ها و بسیاری از گونه‌های پستانداران و پرندگان ایجاد می‌شود. توکسوپلاسما گوندی یک انگل تک یاخته داخل سلولی اجباری می باشد که باعث عفونت های شدید در انسان و حیوانات اهلی می شود.

در طول چند هفته اول پس از قرار گرفتن در معرض بیماری، عفونت به طور معمول باعث ایجاد یک بیماری خفیف مانند آنفلوآنزا می‌شود. انگل به ندرت باعث هر گونه نشانه در افراد بزرگسال و سالم می‌شود در افرادی که سیستم ایمنی آنها طبیعی است، عفونت حاد ممکن است بدون علامت بوده و یا باعث لنفادنوپاتی شده و در مواردی نیز ممکن است با آسیب قابل توجه به ارگا ن ها همر اه باشد.

با این حال افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی بدن، مانند بیماران مبتلا به ایدز و یا زنان باردار، ممکن است به طور جدی بیمار شوند و گاهی اوقات حتی می‌تواند کشنده باشد.

این انگل می‌تواند باعث آنسفالیت (التهاب مغز) و بیماری‌های عصبی شود و می‌تواند قلب، کبد، گوش داخلی و چشم را تحت تأثیر قرار دهد.

تحقیقات اخیر توکسوپلاسموز را با خودکشی، اختلال نقص توجه بیش فعالی، اختلال وسواسی جبری، و اسکیزوفرنی مرتبط دانسته است.

بروز بیماری

بیماری به چند شکل در انسان بروز می‌کند: ۱. توکسوپلاسموز مادرزادی (از مادر دچار عفونت به جنین منتقل می‌گردد).

۲. توکسوپلاسموز چشمی (رتینوکوروئیدیت نیز خوانده می‌شود که معمولاً حاصل توکسوپلاسموز مادرزادی است ولی علایم ممکن است در جوانی ایجاد شوند).

۳. توکسوپلاسموز حاد در فرد سالم.

۴. توکسوپلاسموز حاد در فرد دچار نقص ایمنی (افراد مبتلا به ایدز یا سرطان یا افرادی که داروهای سرکوبگر ایمنی مصرف می‌کنند).

۵. توکسوپلاسموز نهفته (بخصوص در افراد دچار ضعف ایمنی) بیماری بدون اینکه علامت واضحی داشته باشد پیشرفت می‌کند. برادی زوئیتها وجود دارند. کیست در مغز یا عضلات تشکیل می‌شود.
انتقال بیماری

توکسوپلاسما گوندی معمولاً به یکی از روش‌های زیر منتقل می‌گردد:

۱. خوردن گوشت‌های خوب پخته نشده حیوانات بیمار

۲. گربه‌های حامل میکروب می‌توانند آن را از مدفوع خود دفع کنند؛ فردی که با بی‌دقتی به مدفوع گربه دست می‌زند و دست خود را نمی‌شوید، ممکن است دچار عفونت گردد.

۳. انتقال خون از بیمار به فرد سالم

۴. زن بارداری که دچار عفونت می‌گردد، می‌تواند آن را به جنین منتقل کند (غالباً با گرفتاری شدید جنین). اگر مادری‌ در هنگام بارداری‌ برای ‌اولین‌ بار مبتلا به‌ توکسوپلاسموز شود احتمال‌ دارد‌ جنین‌ نیز مبتلا شود.

– اگر در سه‌ ماهه‌ اول‌ بارداری‌‌ مادر مبتلا شود با عبور انگل‌ ازجفت‌ و رسیدن‌ به‌ جنین‌ در اغلب ‌موارد عوارض‌ وخیم‌ یا سقط جنین‌ بروز خواهد کرد.

– در صورت انتقال انگل در سه ماهه دوم با علائم چشمی مثل جدا شدن پرده شبکیه (retinochoroiditis)، میکروسفالی و عقب‌ ماندگی‌ ذهنی‌ مشاهده می شود.

– انتقال آن در سه ماهه سوم سبب لنفادنوپاتی، هپاتواسپلنومگالی، هپاتومگالی، اختلالات چشمی (استرابیسم یا لوچی) و ضایعات کلیسیفیه در مغز از علایم‌ مهم‌ توکسوپلاسموز‌ مادرزادی در سه ماهه سوم محسوب‌ می‌شوند.

5. در افراد با ایمنی تضعیف شده بیماری خطرناکتر است.

علایم شایع

معمولاً ۹۰٪-۸۰٪ افراد آلوده بدون علامت هستند، در افراد بیمار تب، تورم غدد لنفاوی، خستگی، درد عضلانی، گلودرد، رتینیت (التهاب شبکیه)، بثورات جلدی (گاهی) داریم.

تشخیص شامل شرح حال طبی، معاینه فیزیکی و بررسی‌های آزمایشگاهی خون برای تشخیص عفونت است.

در خون معمولاً سطح آنتی بادی علیه توکسوپلاسما  (آنتی بادی از کلاس IgM و IgG) اندازه‌گیری می‌شود.
تشخیص

آزمايش‌هاى سرولوژى در تشخيص توکسوپلاسموز عملى و متداول هستند، ولى اين روش‌ها اطلاعات غيرمستقيم بدست مى‌دهند که بايد به‌دقت تفسير شوند. چون پادتن توکسوپلاسما در خون بسيارى از جمعيت‌هاى انسانى وجود دارد، يک آزمايش سرولوژى مثبت به‌ تنهائى نشان‌دهنده عفونت موجود نيست، بلکه آلودگى‌هاى مربوط به گذشته را نيز نشان مى‌دهد.

به اين جهت وجود پادتن توکسوپلاسما در خون نمى‌تواند دليل وجود بيمارى توکسوپلاسموز باشد. از طرف ديگر، بالابودن ميزان عيار پادتن توکسوپلاسما در خون اگرچه راهنماى مناسبى براى ارزيابى‌هاى تشخيص است، ولى جهت اثبات بيمارى حاد توکسوپلاسموز کافى نيست. اگر يک آزمايش سرولوژى معتبر دوباره در فاصلهٔ چند روز روى نمونه‌هاى سرم خون يک بيمار بعمل آيد و درنوبت دوم ميزان عيار پادتن به‌مقدار قابل توجهى بالا رفته باشد، عفونت حاد توکسوپلاسموز را مشخص مى‌نمايد، ولى عيارهاى ثابت و پائين‌رونده عفونت‌هاى گذشته را نشان مى‌دهند.

در نوزادان درصورت شك باليني به توكسوپلاسموز، ابتدا بايد مورد بررسي قرار گیرد و سپس اقدامات درماني را جهت وي آغاز نمود. تشخيص بيماري توكسپلاسموز در نوزاد با بررسي IgM اختصاصي توكسوپلاسموز مي باشد. چرا كه IgG از جفت عبور مي كند و درصورت ابتلا قبليِ مادر، در نوزاد نیز مثبت مي شود. حساسيت تستIgM، 80 % است ولي از لحاظ اختصاصي بودن مطمئن است.

در دوران جنینی زمان ابتلاء جنین به توکسوپلاسما اهمیت زیادی دارد چرا که ابتلاء جنين در سه ماهه اول ممكن است نوزاد را به علائم ميكروسفالي یا هيدرو سفالي دچار كند اما ابتلاء جنين در سه ماهه سوم بارداري بيشتر با اختلالات چشمي و كوريورتينيت (Chorioretinitis) همراه است.

نکات:

– تست Anti Toxoplasma Ab (IgM) یک هفته پس از ورود انگل افزایش می یابد و ظرف 3-2 ماه به حداکثر می رسد و سپس در مدت یک سال به سطحی غیر قابل سنجش (Undetectable) می رسد.

– تست Anti Toxoplasma Ab (IgG) دو هفته پس از تلقیح انگل شروع به افزایش نموده، در طی 3-2 ماه به اوج می رسد و سپس در طی 6 ماه تا سطح پایینی کاهش می یابد، اما ثابت باقی می ماند.

–  تیتر پایین IgG بطور ویژه نشانه عفونت گذشته و وجود ایمنی در برابر انتقال عفونت حاد به جنین است. تیتر بالا یا افزایش تیتر IgG یا IgM نشانه عفونت حاد در بزرگسالان یا نوزادان است.

– افزایش چهار برابری تیتر IgG توأم با افزایش فزاینده IgM نشاندهنده عفونت توکسوپلاسموز فعال یا حاد می باشد. اما تیتر پایین قابل ملاحظه IgG نشانه آلودگی به انگل در گذشته است.

تیتر غیر فزاینده بالای  IgG احتمالاً  نشانه عفونت حاد در طی 12- 3 ماه قبل از آزمایش می باشد.

توضیحات:

·     در صورت منفی بودن تیتر آنتی بادی در طول 5 ماه اول بارداری می بایست آزمایش تکرار گردد.

·     آزمایش توکسوپلاسموز به روش IFA باعث افتراق توکسوپلاسموز از عفونتهای مونونوکلئوز عفونی می گردد. در حالیکه در سایر روش ها می تواند تداخل ایجاد کند.

·     در تفسیر نتایج آزمایشات ایمونولوژی تاریخچه عفونت قبلی می بایست مد نظر قرار گیرد.

·     اگر IgM منفی باشد ولی تیتر IgG بالا باشد فرد ایمن می باشد.

·     اگر IgM و IgG هر دو بالا باشد در ابتدا عفونت می باشد. در توکسوپلاسموز حاد تیتر IgM به طور فزاینده افزایش می یابد. تیتر IgM همچنین گاهی اوقات تا یکسال پس از عفونت ممکن است بالا بماند.

·     هر تیتری IgM که در روش IFA در نوزادان تازه متولد شده بدست می آید، با ارزش است. اندازه گیری آنتی بادی IgM اختصاصی برای تشخیص زودهنگام عفونت حاد ضروری می باشد.

·     تیتر آنتی بادی IgG مثبت ضعیف تا متوسط (1:16 – 1:256) احتمالاً دلالت بر عفونت فرد در گذشته به انگل می باشد و تیتر خیلی بالا (1:1024<) نشاندهنده عفونت فعال توکسوپلاسموز می باشد.

از تست های دیگر سرولوژیک می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

تست Toxo Avidity IgG: يكي از ابزارهاي الايزاي اويديتي كشف مراحل حاد يا مزمن بيماري هاي عفوني مانند توكسوپلاسما گوندي است.

بعضي مواقع به دلايل مختلف ارزيابي صرفا IgM براي مراحل حاد توكسوپلاسما گوندي مفيد نيست كه از آن جمله مي توان به پاسخ هاي طولاني مدت IgM،  تاخير در توليد اين آنتي بادي و يا پاسخ هاي غير اختصاصي پلي كلونال IgM (Polyclonal) بر عليه فاكتورهاي گوناگون نام برد.

در سال هاي اخير كشف روش الايزاي اويديتي در بررسي عفونت هاي اخير با انگل توكسوپلاسما گوندي راهكاري مناسب براي اين

موضوع است كه فقط به ارزيابي آنتي بادي از كلاس IgG مي پردازد.

در اوايل عفونت مقدار میل ترکیبی آنتي بادي در اتصال به آنتي ژن در حالت کم (Low Avidity) قرار دارد و با ادامه عفونت تمايل آنتي بادي مذكور براي اتصال به آنتي ژن انگل توكسوپلاسما گوندي افزايش مي يابد و در حالت ((High Avidity قرار مي گيرد كه نشانه عفونت طولاني مدت مي باشد.

بنابراین اگر میل ترکیبی آنتی بادی در منطقه Low Avidity قرار گیرد نشانه عفونت اخیر در فرد و انجام آمنیوسنتز و انجام Toxoplasmosis PCR در مایع آمنیون پیشنهاد می شود.

یافته های سونوگرافیک در توکسوپلاسموز مادرزادی

–  شایعترین یافته Cerebral ventricular dilation (hydrocephaly) می باشد، که دو طرفه و کاملاً متقارن (bilateral and symmetrical) می باشد. در واقع یک سری ضایعات نکروتیک در مجرای Sylvius دیده می شود.

–   ونتریکولومگالی همراه با چندین نودول هایپراکوژن (Ventriculomegaly associated with multiple echo-dense nodules)

–  افزایش دانسیته داخل مغز و کبد،

–  افزایش ضخامت و دانسیته جفت،

–  ندرتأ افزایش مایع پلور و پریکارد و آسیت.

درمان

معمولاً برای فرد سالم، غیرباردار و بدون علامت درمان لازم نیست. برای کودک زیر ۵ سال داروهایی تجویز می‌گردد تا از عوارض چشمی پیشگیری شود. در زنان باردار بیماری به جهت احتمال درگیری جنین بسیار حائز اهمیت است. در بیمار دچار نقص ایمنی، درمان با دارو صورت می‌گیرد.

نوزادان دچار عفونت با دارو درمان می‌شوند (چه با علامت چه بدون علامت زیرا میکروب‌ها می‌توانند پس از تولد تکثیر یابند). در ضمن در بعضی موارد که این بیماری از خود عوارض چشمی نشان داده باشد اگر کامل درمان نشود ممکن است بعد از گذشت ۵ تا ۱۰ سال دوباره عود کند و نیاز به درمان مجدد داشته باشد.

پیریمتامین (داراپریم) و سولفادیازین هردو بر انگل موثرند لذا ترکیب این دو، درمان انتخابی است که به مدت ۴–۳ هفته و همراه  با اسید فولیک برای کاهش عوارض جانبی پیریمتامین (بعنوان آنتاگونیست اسید فولیک) غالباً تجویز می‌شوند.

گاه بجای این داروها کلیندامایسین یا مینوسیکلین مصرف می‌شود. کورتیکواستروئیدها، در صورت لزوم، برای کاهش التهاب می شود.

آلودگی جنین به توکسوپلاسموز در غیاب علائم مورفولوژیک، هم با درمان آنتی بیوتیکی درمان می شود و با استفاده از یافته های سونوگرافیک پیش آگهی بیمار چک می شود. هرچند بعضی از ضایعات مغزی ممکن است باقی بماند و بهتر است در صورت اثبات انتقال عفونت در سه ماهه اول، ختم حاملگی داده شود.

در اروپا داروی انتخابی Spiramycin می باشد هرچند هنوز به تائید FDA نرسیده است. هرچند از ترکیب پیریمتامین و سولفادیازین هم می توان در خانم بارداری که جنین مبتلا به توکسوپلاسموز استفاده نمود به شرط آنکه جنین بالای 16 هفته باشد، با در نظر گرفتن اثرات جانبی شدیدی که هم روی مادر و هم روی جنین می گذارد.

پیشگیری‌ و کنترل‌

1- حتی الامکان گوشت‌ کبابی‌ و نیم‌ پز احشایی‌ پرندگان‌ مصرف نشود و غذاها وگوشت‌ در درجه‌ حرارت‌ 60 درجه‌ به طورکامل پخته شود.

2-  گوشت‌ را باید در سرمای ‌18- درجه‌ سانتی‌ گراد به‌مدت‌ 10 روز فریز یا منجمد کرد.

3-  از بین بردن مدفوع‌ ‌گربه‌ها و بچه‌ گربه‌ها به طور روزانه قبل‌ از آنکه‌ اووسیست‌ها یا تخم های انگل موجود در آن‌ آلوده‌کننده‌ شوند. مدفوع‌ این‌ حیوانات‌ را با‌ هدایت‌کردن به‌ طرف‌ فاضلاب‌ ، سوزاند و یا دفن عمیق می توان از بین برد.

4-  زنان‌ باردار باید از تماس‌ با گربه‌هایی‌ که‌ ممکن است ناقل بیماری باشند اجتناب کنند; بهتر است این زنان‌ باردار ازکارهای‌ باغبانی‌ اجتناب کنند و یا هنگام کار دستکش بپوشند و بعد از انجام‌ کار به درستی دست های خود را شستشو دهند.

5-  پس‌ از تماس‌ دستها باگوشت‌ خام‌ و یا باغبانی‌ در محل‌ هایی‌که‌ ممکن است آب‌ آن‌ محل‌ آلوده‌ به‌ مدفوع‌ گربه‌ها باشد شستشوی‌ دستها الزامی می باشد.

6-  غذاها را باید از دسترس‌حیوانات‌ مخصوصا گربه دور نگهداشت‌.

7-  پس از کارکردن‌ در مزرعه‌ و باغ حتما باید دستها را با آب صابون به خوبی شست‌.

8-  سبزیها و میوه‌ها باید به طور کامل شستشو و ضد عفونی شوند.

9-  از تماس‌ با خون‌ و وسایل‌ پزشکی‌ آلوده‌ به‌ خون باید خودداری کرد‌.

10- خون‌های‌ اهدایی‌ را حتما باید از نظر آلودگی‌ به‌ توکسوپلاسموز آزمایش کرد.

عوارض احتمالی اختلالات روانی

مطالعات نشان می‌دهد انگل توکسوپلاسموز ممکن است بر رفتار تأثیر گذارد و ممکن است در حال حاضر به عنوان یک عامل مؤثر در اختلالات مختلف روانی مانند افسردگی، اضطراب و اسکیزوفرنی باشد. در مطالعات علمی، سطح پادتن تی-گوندی در افراد مبتلا به بروز-اول اسکیزوفرنی، به میزان قابل توجهی بالاتر از افراد سالم یافت شد.

بیشتر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، به گزارش سابقه بالینی توکسوپلاسموز در جمعیت عمومی این بیماری هستند.

تحقیق اخیر در دانشگاه لیدز نشان داده است که انگل آنزیمی با فعالیت هیدروکسیلاز تیروزین و فنیل آلانین هیدروکسیلاز تولید می‌کند. این آنزیم ممکن است منجر به تغییرات رفتاری در بیماران مبتلا به توکسوپلاسموز شود. این اتفاق با تغییر تولید دوپامین، انتقال دهنده عصبی درگیر در خلق و خوی، معاشرت، توجه، انگیزه و الگوهای خواب مشاهده می‌شود.

در مطالعه سرولوژیکی بزرگی در ایالات متحده شواهدی وجود دارد که آلودگی به توکسوپلاسما در زیر مجموعه‌ای از افراد جوان مبتلا به اختلال دو قطبی نوع اول رشد داشته که با علائم شیدایی و افسردگی بالا همراه بوده است.

+

وقتی گلبول‌های قرمز خون وارد ادرار می شوند

گلبول های قرمز عامل رنگ قرمز خون هستند. ما برای انتقال اکسیژن در جریان خون به گلبول های قرمز نیاز داریم.

گلبول های قرمز به خروج دی اکسید کربن از بافت ها نیز کمک می کنند و آن را برای خروج از بدن به ریه ها ارسال می کنند. تعداد زیاد گلبول های قرمز در ادرار ممکن است غیر طبیعی باشد، به ویژه اگر خون با چشم غیر مسلح قابل مشاهده باشد.

گلبول های قرمز خون در ادرار: هماچوری

وجود گلبول های قرمز خون در ادرار در دنیای پزشکی به نام هماچوری شناخته می شود. دو نوع اصلی هماچوری وجود دارند که شامل موارد زیر می شوند:

هماچوری قابل مشاهده

همان گونه که مشخص است این نوع از هماچوری با چشم غیر مسلح نیز قابل مشاهده است. این به معنای آن است که به میزان کافی گلبول قرمز در ادرار وجود دارد که نیازی به میکروسکوپ برای تشخیص خون نیست. رنگ ادرار ممکن است صورتی، قرمز قهوه ای، قرمز، رنگ چای، یا قرمز بنفش باشد. این شرایط عادی نیست و نیاز به مشاوره پزشکی دارد.

هماچوری میکروسکوپی

این نوع از هماچوری به گونه ای است که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست. تنها با استفاده از یک میکروسکوپ یا یک تست ادرار نواری می توان آن را تشخیص داد. اگر تست ادرار نواری وجود خون را نشان دهد، نمونه ادرار در زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا وجود گلبول های قرمز در ادرار تایید شود. هماچوری میکروسکوپی می تواند به اندازه هماچوری قابل مشاهده خطرناک باشد و حتی از آن خطرناک‌تر نیز باشد زیرا می تواند بدون جلب توجه فرد در بلند مدت ادامه داشته باشد.

دلایل وجود گلبول های قرمز خون در ادرار چیست؟

دلایل مختلفی می توانند موجب وجود خون در ادرار شوند. در ادامه با برخی از برترین آنها بیشتر آشنا می شویم.

عفونت

عفونت دستگاه ادراری اغلب موجب افزایش تعداد گلبول های قرمز خون در ادرار می شود. این عفونت می تواند با هر بخشی از دستگاه ادراری، از جمله کلیه ها، حالب، یا مثانه مرتبط باشد. باکتری هایی که از خارج وارد مجرای ادراری می شوند می توانند به دستگاه ادراری نفوذ کنند. این شرایط افزایش ناراحتی، احساس سوزش هنگام دفع ادرار و تکرر ادرار را به همراه دارد. هماچوری قابل مشاهده یا میکروسکوپی می توانند در نتیجه این شرایط رخ دهند.

سنگ در دستگاه ادراری

سنگ هایی که از مواد معدنی شکل گرفته اند می توانند در دستگاه ادراری متبلور شوند. امکان شکل گیری سنگ در کلیه، حالب، یا مثانه وجود دارد. اگر اندازه سنگ بزرگ باشد می تواند جریان ادرار را مسدود کند، تحریک مخاط دستگاه ادراری را موجب شود، و موجب هماچوری ناشی از التهاب شود.

بزرگ شدن پروستات

بزرگ شدن پروستات تنها در مردانی که حداقل در میانسالی قرار دارند، رخ می دهد. پروستات بزرگ شده موجب تحریک مجرای ادراری می شود. در این شرایط امکان دشواری در دفع ادرار و بیدار شدن شبانه برای دفع ادرار وجود دارد و همچنین می تواند حضور خون در ادرار را موجب شود.

بیماری های کلیوی

بیماری های کلیوی به اندازه دلایل دیگر که موجب مشاهده خود در ادرار می شوند، شایع نیست. کلیه ها می توانند از التهاب رنج ببرند که موجب خونریزی در دستگاه ادراری می شود. شما می توانید به بیماری کلیوی اولیه یا بیماری های کلیوی ثانویه مبتلا باشید، همانند آنهایی که به واسطه دیابت شیرین شکل گرفته اند. کودکان می توانند به گلومرولونفریت پس از استرپتوکوکی مبتلا شوند که با گلو درد استرپتوکوکی آغاز می شود. این شرایط می تواند موجب التهاب کلیه ها و حضور خون در ادرار شود.

سرطان ادراری

ممکن است سرطان پروستات، کلیه ها یا مثانه به خونریزی در دستگاه ادراری منجر شود. این شرایط به طور معمول در موارد شدید سرطان رخ می دهد و می تواند نخستین نشانه از ابتلا به سرطان دستگاه ادراری باشد.

داروها

برخی داروها می توانند به مشاهده خون در ادرار منجر شوند. از جمله این داروها می توان به رقیق کننده های خون مانند وارفارین و هپارین، آسپرین، سیکلوفسفامید، و پنی سیلین اشاره کرد.

دلایل نادر

برخی بیماری های نادر مانند سندرم آلپورت، هموفیلی، و کم خونی داسی شکل می توانند به وجود خون در ادرار منجر شوند. اگر بیش از اندازه ورزش می کنید یا آسیب به کلیه ها را تجریه می کنید، ممکن است با هماچوری مواجه شوید.

آیا باید به پزشک مراجعه کنید؟

هر زمان که خون در ادرار مشاهده می شود باید به پزشک مراجعه کرد و آزمایش ادرار انجام داد تا علت دقیق این شرایط مشخص شود. پزشک درباره نشانه ها از شما پرسش خواهد کرد، یک معاینه انجام می دهد و آزمایش هایی را برای بررسی این که چرا خون در ادرار وجود دارد، انجام می دهد. این آزمایش ها ممکن است شامل آزمایش ادرار، آزمایش های خون مختلف، سیستوسکوپی، سونوگرافی کلیه، بیوپسی کلیه، و سی‌تی اسکن دستگاه ادراری شوند. انجام تمامی آزمایش ها ضروری نیست.

برای درمان هماچوری چه کاری می توانید انجام دهید؟

درمان مشخصی برای هماچوری وجود ندارد. در عوض، پزشک دلیل این شرایط را شناسایی خواهد کرد و درمان آن را دنبال می کند. ممکن است به داروهای آنتی بیوتیک یا روش های درمانی برای از بین بردن سنگ های دستگاه ادراری نیاز داشته باشید. در موارد نادر ممکن است نیاز به مراجعه به یک متخصص مانند متخصص غدد یا متخصص اختلالات خونی باشد.

اگر موضوع جدی و نگران کننده ای وجود نداشته باشد، درمانی نیز نیاز نخواهد بود. پزشک شرایط را زیر نظر خواهد داشت و هر سه تا شش ماه فشار خون را کنترل خواهد کرد، به ویژه اگر مشکل به واسطه سرطان مثانه شکل گرفته باشد.

منبع

كم‌خوني ناشي از فقر آهن

كم‌خوني وضعيتي است كه در آن تعداد يا اندازه گلبول‌هاي قرمز و يا مقدار هموگلوبين موجود در خون كاهش يافته و تبادل اكسيژن و دي‌اكسيدكربن بين خون و سلول‌هادچار اختلال مي‌شود. از علل ايجادكننده كم‌خوني مي‌توان كمبودهاي تغذيه‌اي، خونريزي، ناهنجاري‌هاي ژنتيكي، بيماري‌هاي مزمن و يا مسموميت‌هاي دارويي را نام برد. منظور از كم‌خوني‌هاي تغذيه اي كم‌خوني‌هايي است كه در اثر دريافت ناكافي مواد مغذي ايجاد مي‌شوند.

از مهم‌ترين مواد مغذي جهت خون‌سازي كه كمبود آن‌ها موجب بروز كم‌خوني مي‌شود مي‌توان به آهن،‌ ويتامين ب 12 و اسيدفوليك اشاره كرد. از بين آن‌ها كم‌خوني ناشي از فقر آهن يكي از شايع‌ترين كم‌خوني‌هاي تغذيه‌اي است.

فقر آهن يكي از شايع‌ترين اختلالات تغذيه‌اي در كشورهاي در حال توسعه و مهم‌ترين علت كم‌خوني تغذيهاي در كودكان و زنان در سنين باروري است كه با ايجاد گلبول‌هاي قرمز كوچك و كاهش ميزان هموگلوبين مشخص مي‌شود كه اين بيماري سبب اتلاف منابع و مراقبت‌هاي بهداشتي، كاهش  بهره‌وري در اثر افزايش ميزان مرگ و مير ابتلا به بيماري در مادران و كودكان و بالاخره كاهش ظرفيت جسمي‌ و رواني در بخش بزرگي از جامعه مي‌شود.

ميزان نياز به آهن

ميزان نياز به آهن براساس سن، جنس و وضعيت فيزيولوژيكي افراد متفاوت است. مثلا زنان باردار به علت افزايش حجم خون، رشد جنين و جفت و ساير بافت‌ها به آهن بيشتري نياز دارند. به همين دليل بيش از سايرين در معرض خطر كم‌خوني قرار دارند. در شيرخواران در صورت سلامت مادران، ميزان آهن موجود در شير مادر براي 6ـ4 ماه اول زندگي كافي است.

ولي در مورد نوزاداني كه با وزن كم متولد مي‌شوند، ذخاير آهن كم بوده و بايد از 3 ماهگي آهن اضافي به صورت قطره خوراكي خورانده شود. همچنين بستن پيش از موقع بند ناف نيز به اين دليل كه نوزاد را از يك سوم كل خونش محروم مي‌كند، خطر فقر آهن را افزايش مي‌دهد.

دلايل فقر آهن

دلايل گوناگوني براي كمبود آهن وجود دارد كه از آن جمله مي‌توان به علل زير اشاره كرد

1 ـ دريافت ناكافي آهن به دليل رژيم غذايي مورد استفاده كه در آن آهن كمي ‌وجود دارد، مانند بعضي از رژيم‌هاي گياه خواري.

2 ـ جذب ناكافي آهن در اثر اسهال، كاهش ترشح اسيد معده، مشكلات گوارشي يا تداخلات دارويي و داروهايي مثل كلستيرامين، سايمتيدين، پانكراتين، رانيتيدين و تتراسايكلين).

3 ـ افزايش نياز به آهن براي افزايش حجم خون در دوران نوزادي، نوجواني، بارداري و شيردهي.

4 ـ خون‌ريزي زياد در دوران عادت ماهانه و يا در اثر جراحات يا ناشي از هموروييد (بواسير) يا بيماري‌هاي بدخيم و انگل‌ها. كمبود آهن در مردان بزرگسال معمولا در اثر از دست دادن خون است.

علايم كم‌خوني ناشي از فقر آهن

بعضي از علايم كم‌خوني فقر آهن عبارتند از:

رنگ پريدگي پوست، زبان و مخاط داخل لب و پلك چشم‌ها، خستگي زودرس، سرگيجه و سردرد، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها، حالت تهوع و در كم‌خوني شديد گود شدن روي ناخن(ناخن قاشقي).

درمان كم‌خوني ناشي از فقر آهن

براي درمان كم‌خوني از چند روش استفاده مي‌شود كه بهترين و كم‌خطرترين آن‌ها استفاده از مكمل‌هاي خوراكي است. درمان با نمك‌هاي ساده آهن مثل سولفات فروي خوراكي كاملا موثر بوده و به شكل قرص، كپسول يا مايع است و بايد مصرف آن‌ها تا چندين ماه ادامه يابد.

چنانكه اين قرص‌ها با معده خالي مصرف شوند جذب آن‌ها بهتر و بيشتر صورت مي‌گيرد، ولي در اين حالت سبب تحريك معده و بروز مشكلات گوارشي مي‌شوند. عوارض گوارشي ناشي از مصرف آهن نظير تهوع، دل پيچه، سوزش قلب، اسهال يا يبوست را مي‌توان به حداقل رساند، به شرطي كه آهن را با ميزان بسيار كم مصرف كرده و به تدريج به ميزان آن افزوده تا به حد مورد نياز بدن برسد. بهتر است قرص آهن در آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشي از آن كاهش يابند.

ويتامين C جذب آهن را افزايش مي‌دهد. به همين دليل معمولا مصرف ويتامين C به همراه آهن پيشنهاد مي‌شود. علاوه بر درمان دارويي بايد به ميزان آهن قابل جذب در غذا نيز توجه كرد. جذب آهن غذا اغلب تحت تاثير شكل آهن موجود در آن مي‌باشد. آهن موجود در پروتئين‌هاي حيواني مانند گوشت گاو، ماهي، پرندگان (آهن هم) بيشتر جذب مي‌شود، در حالي كه جذب آهن پروتئين‌هاي گياهي مانند سبزي‌ها و ميوه‌ها (آهن غيرهم) كمتر مي‌باشد. بايد توجه داشت كه ويتامين C جذب آهن سبزي‌ها و ميوه‌ها (آهن غيرهم) را بيشتر مي‌كند. مصرف چاي همراه يا بلافاصله بعد از غذا مي‌تواند جذب آهن را تاحدصفر تا پنج درصد كاهش دهد.

قهوه، تخم‌مرغ، شير و لبنيات، نان گندم، حبوبات (حاوي اسيد فيتيك) و فيبرهاي غذايي جذب آهن را  به علت تشكيل كمپلكس‌هاي نامحلول كاهش مي‌دهند. بنابراين فرآورده‌هاي حاوي آهن، طي يك ساعت قبل يا دو ساعت بعد از مصرف هر يك از اين مواد نبايد مصرف شود.

منابع غذايي آهن دار

منابع غذايي آهن‌دار عبارتند از جگر، قلوه، گوشت قرمز، ماهي، زرده تخم‌مرغ، سبزي‌هاي داراي برگ سبز تيره مانند جعفري، اسفناج و حبوبات، مثل عدس و لوبيا همچنين ميوه‌هاي خشك (برگه‌ها) بخصوص برگه زردآلو و دانه‌هاي روغني.

عوامل افزايش دهنده جذب آهن و منابع غذايي آن‌ها:

1ـ اسيد سيتريك و اسيد اسكوربيك يا ويتامين ث كه در آلو، خربزه، ريواس، انبه، گلابي، طالبي، گل كلم، سبزي‌ها، آب پرتقال، ليمو شيرين، ليمو ترش، سيب و آناناس وجود دارند مي‌توانند عوامل افزايش دهنده جذب آهن در بدن باشند.

2 ـ اسيد ماليك و اسيد تارتاريك كه در هويج، سيب زميني، چغندر، كدوتنبل، گوجه فرنگي، كلم پيچ و شلغم موجود است نيز سبب افزايش جذب آهن مي‌شوند.

3 ـ محصولات تخميري مثل سس سويا نيز در اين دسته از عوامل گنجانده مي‌شود.

توصيه‌هاي كلي زير را به كار ببنديد:

1 ـ استفاده از غذاهايي كه غني از آهن مي‌باشند.

2 ـ استفاده از منابع غذايي حاوي ويتامين ث هر وعده غذايي جهت جذب بهتر آهن (مثل پرتقال، گريب‌فروت، گوجه فرنگي، كلم، توت فرنگي، فلفل سبز، ليمو ترش)

3 ـ گنجاندن گوشت قرمز، ماهي يا مرغ در برنامه غذايي.

4 ـ پرهيز از مصرف چاي يا قهوه همراه يا بلافاصله بعد از غذا.

5 ـ برطرف كردن مشكلات گوارشي و يبوست.

6 ـ تصحيح عادات غذايي غلط (مثل مصرف مواد غير خوراكي مانند خاك، يخ) كه خود از علايم كم خوني فقر آهن مي باشند.

7 ـ مشاوره با پزشك و متخصص تغذيه جهت پيشگيري به موقع و يا بهبود كم‌خوني.

8 ـ استفاده از نانهايي كه از خمير ورآمده تهيه شده‌اند.

9 ـ استفاده از خشكبار مثل توت خشك، برگه آلو، انجير خشك و كشمش كه منابع خوبي از آهن هستند.

10 ـ استفاده از غلات و حبوبات جوانه زده.

11 ـ شست و شو و ضد عفوني كردن سبزي‌هايي كه استفاده مي‌كنيد.

12 ـ شستن كامل دستها با آب و صابون قبل از تهيه و مصرف غذا و پس از هر بار اجابت مزاج

13 ـ مصرف روزانه يك قرص آهن از پايان ماه چهارم بارداري تا سه ماه پس از زايمان در زنان باردار.

14 ـ مصرف قطره آهن همزمان با شروع تغذيه تكميلي تا پايان 2 سالگي در كودكان.

منبع

تفاوت دیابت نوع یک و نوع دو

انواع دیابت:

الف) دیابت نوع ۱: بدلیل تخریب سلولهای ترشح کننده انسولین در لوزالمعده ایجاد می شود

ب) دیابت نوع ۲: در زمینه مقاومت به انسولین بدلیل اختلال پیشرونده در ترشح انسولین ایجاد می شود

ج) دیابت حاملگی: دیابتی که در طی دوره بارداری تشخیص داده می شود

۱٫ دیابت نوع ۱ (IDDM):

بدن مبتلایان به دیابت نوع یک توانایی تولید انسولین را ندارد و این امر موجب افزایش سطح قند خون می‌گردد. علایم این نوع خستگی، تشنگی زیاد، اشتهای فراوان، کاهش وزن، ادرار به دفعات زیاد، خارش ناحیه تناسلی، افزایش استعداد ابتلا به عفونتها مخصوصاً عفونتهای دستگاه ادراری و پوستی، دهان و مجاری تناسلی. از دیابت نوع ۱نمی توان پیشگیری کرد.از عوامل ایجاد این بیماری می توان ازسابقه خانوادگی دیابت شیرین که البته گاهی در یک نسل بیماری وجود ندارد، نام برد .
عوارض این نوع دیابت عبارتند از:بیماریهای قلبی عروقی به خصوص بیماری رگهای قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه نابینایی، بیماری رگهای خونی اندامهای بدن که بخصوص با خطر زخمهای شدید پوستی در پاها و نیز ناتوانی جنسی در مردان نمود پیدا می کند.

۲٫ دیابت نوع ۲ (NIDDM ):

در این نوع دیابت، بدن فرد مبتلا انسولین تولید می‌کند و حتی ممکن است غلظت انسولین در خون از مقدار معمول آن نیز بیشتر باشد اما گیرنده‌های یاخته‌ای فرد نسبت به انسولین مقاوم شده و در حقیقت نمی گذارند انسولین وارد سلولها شده و اعمال طبیعی خود را انجام دهد. در این حالت می‌توان با درمان رژیمی غلظت قند خون را کاهش داد. درصد شیوع این بیماری در زنان بیش از مردان است.

علائم دیابت نوع ۲:

ادرار به دفعات زیاد، تشنگی زیاد، خستگی مفرط، اختلالات بینایی، احساس کرختی در دستها و پاها، عفونتهای مکرر پوستی، ادراری تناسلی، لثه ها و دهان، تأخیر در بهبود زخمها. از عوامل ایجاد این بیماری می توان از پرخوری و عدم ورزش که منجر به چاقی و افزایش وزن می گردد وهمچنین استرس ها، حاملگی، فشار خون بالا، استفاده از بعضی داروها، سابقه دیابت در افراد درجه یک خانواده نام برد و با کاهش وزن می توان از بروز چاقی جلوگیری کرد.
در این نوع دیابت نیز نظیر دیابت نوع یک در صورت عدم کنترل مناسب بیماریهای قلبی عروقی، سکته مغزی، اختلالات بینایی، اختلال در رگهای محیطی که خود می تواند باعث زخمهای بسیار شدید در پاها و نهایتاً منجر به قطع اندام گردد و بالاخره مشکلات شدید کلیوی نیز تظاهر می کنند.در انی نوع بیماری آزمایشات ادرار و خون برای اندازه گیری گلوکز، کلسترول و چربیهای دیگر خون انجام می گیرد. آموزشهای لازم در مورد رعایت رژیم غذایی مناسب، کاهش وزن و ورزشهای منظم به بیمار داده می شود. بر حسب مدت ابتلا و میزان قند خون، داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون تجویز می گردد و به بیمار در مورد علایم مربوط به پایین افتادن شدید قند خون آموزش داده می شود. علایم مربوط به پایین آمدن شدید قند خون شامل تعریق، سردرد، احساس سبکی در سر، طپش قلب، سرگیجه، احساس اضطراب و کابوسهای شبانه می باشد که در این مواقع بیمار باید سریعاً از یک روش ساده که شامل انداختن چهار حبه قند داخل یک لیوان آب می باشد، استفاده کند.

 

 

+