آزمایش آنتی بادی های کووید-19
آزمایش آنتی بادی های کووید-19
کاربـرد اصلــی آزمایش ســرولوژی، شناســایی افرادی اســت که قبلاً به کووید 19 مبتلا شــده یا واکسن تزریق کرده اند.
از این آزمایش می توان بــرای هدایت مطالعات اپیدمیولوژیک و شــیوع ســرمی و همچنین تسـهیل ردیابی تماس بیمار با این ویروس در گذشته اســتفاده کرد.
همچنین ممکن اســت آزمایش های ســرولوژی برای شناسایی اهدا کنندگان احتمالی پلاسمای خون و ارزیابی پاســخ ایمنی نسـبت به واکسن ها مورد اسـتفاده قرار گیرد و در نهایت، امکان اسـتفاده از آزمایش های سـرولوژیک در تشـخیص بیماران علامت دار یا بدون علامت 19-COVID که تست RT-PCR شان منفـی است استفاده نمود.
مشخصات ویروس:
عامل بیماری کووید-19 یک RNA ویروس تک رشته ای پوشش دار از خانواده کروناویروس ها به نام 2-SARS-CoV می باشد. ژنوم این ویروس توسط یک نوکلئوکپسیدی (که حاوی یک آنتی ژن بسیار ایمنوژن به نام فسفوپروتئین نوکلئوکپسید و یا N Ag می باشد)، پوشانده می شود و این مجموعه داخل یک پوشش لیپوپروتئینی (Envelope) قرار می گیرد.
این پوشش از سه گروه پروتئین تشکیل شده است:
1.پروتئین غشایی و یا Membrane Protein
2.پروتئین پوششی و یا Envelope Protein
که این دو در Viral Assemble و یا جور و یا ترکیب کردن ویروس نقش دارند.
3.پروتئین شاخک و یا Spike Protein که در اتصال ویروس به گیرنده های سلولی (بخصوص ACE2) نقش مهمی دارد.
پروتئین S در ویروس کووید -19
پروتئین S از دو زیر واحد S1 و S2 تشکیل شده است که ساب یونیت S1 باعث اتصال ویروس به رسپتورها و ساب یونیت S2 مسئول ترکیب غشاء پوششی ویروس با غشاء سلول میزبان و انتقال ژنوم ویروس به داخل سلول (هم جوشی) می باشد.
آنتی بادی هم برعلیه نوکلئوکپسید N و هم بر علیه قسمت های مختلف پروتئین S ساخته می شود.
قسمت های مختلف از پروتئین S می تواند بعنوان آنتی ژن عمل کند:
آنتی ژن S کامل (S1+S2)
آنتی ژن S1
آنتی ژن دامنه اتصال گیرنده و یا (Receptor-Binding Domain RBD) که قسمتی از ساب یونیت S1 است که به گیرنده های ACE2 در سطح سلولهای میزبان متصل می شود.
توجه: آنتی بادی تولید شده بر علیه قسمت RBD ویروس 2-SARS-CoV می تواند واکنش متقاطع با قسمت RBD ویروس هایی نظیر 1-SARS-CoV و MERS-CoV ایجاد کند، ولی از آنجائیکه شیوع این ویروس ها در حال حاضر بسیار کم است ، بنابراین بعید است که چالش تشخیصی ایجاد کند.
انواع آنتی بادی تولید شده طی ابتلا به بیماری کووید-19
بطور کلی دو گروه تست برای سنجش آنتی بادیها بر علیه 2-SARS-CoV طراحی و اندازه گیری می شود:
- تست های تعیین آنتی بادیهای متصل شونده (Binding Antibody Detection tests):
از قبیل آنتی بادیهای که بر علیه آنتی ژنهای نوکلئوکپسید (N) ، شاخک ها (S) و دامنه اتصال گیرنده (RBD) اندازه گیری می شود.
- تست های تعیین آنتی بادیهای خنثی کننده (Neutralizing Antibody Detection tests)
آنتی بادیهای خنثی کننده :
یک سری از آنتی بادی هایی که از جنس IgG بوده و بر علیه قسمت های مختلف پروتئین S خصوصا قسمت RBD موجود در پروتئینS1 تولید می شود توانایی خنثی کردن اتصال ویروس به رسپتورهای ACE2 در سطح سلولهای میزبان را دارد که به آن Neutralizing Ab گفته می شود و نقش مهمی در ایمنی ناشی از واکسن بر علیه بیماری کووید-19 را دارد.
بعبارتی تمام آنتی بادیهای که برعلیه قسمت RBD ایجاد می شود ممکن است قابلیت خنثی سازی ویروس را نداشته باشد.
این آنتی بادیها در بررسی اثربخشی (Efficacy) واکسن ها از نظر سیستم هومورال نقش مهمی دارند و در حدود 95 تا 98% بیماران مثبت می شود.
با این حال مطالعات نشـان دادند که افزایش تیتر IgM و IgG نسبت به سایر ویروس های تنفسی کندتر بوده که احتمالاً بیانگر پاتوژنیسیتی نسبتا هتروژن این ویروس است.سروکانورژن در بیماران کووید-19 ممکن اســت به صورت:
ســروکانورژن معمول (ابتدا تولید IgM و ســپس IgG )
سروکانورژن همزمان (تولید همزمـان IgM و IgG )
و ســروکانورژن معکوس (ابتدا تولید IgG و ســپس IgM )باشد و این موضوع می تواند تفسیر آزمایش های ســرولوژیک را پیچیده نماید.
در بین مدل های مختلف مورد استفاده برای کاربرد تشخیصی ، استفاده ترکیبی از آنتی بادیهای IgG و IgM بر علیه نوکلئوکپسید N (یعنی اینکه هرکدام مثبت باشد را بعنوان سابقه تماس در نظر بگیریم) و حساسیت ترکیبی IgG/IgM در هفته های مختلف بعد از شروع علائم بیماری به این ترتیب است:
هفته اول (بین روز یکم تا هفتم بعد از شروع علایم): 30.1%
هفته دوم (بین روز هشتم تا 14): 72.2%
هفته سوم (بین روز 15 تا 21): 91.4%
منبع مقاله : اشتراک از مقالات فروردین